بر اساس مقاله‌ای از اندیشکده واشنگتن، بعید است که کاهش ارزش ریال و فشار اقتصادی محاسبات سیاست خارجی ایران را تغییر دهد.

■ تأثیر مخرب درآمدهای نفتی بر اقتصاد ■ 

به گزارش اشراف، اندیشکده «واشنگتن» در مقاله‌ای به قلم «پاتریک کلاوسن» می‌نویسد: بعید است که کاهش ارزش ریال محاسبات سیاست خارجی ایران را تغییر دهد. این استدلال مرسوم که افت قیمت ریال ایران پیامدهای مصیبت‌باری برای جمهوری اسلامی خواهد داشت نادرست است: برعکس این مسئله می‌تواند بهترین اتفاقی باشد که بعد از سال‌ها برای اقتصاد ایران روی داده است.

ایران نمونه‌ای برجسته از آفت منابع طبیعی است. «ژوان پابلو پِرِز آلفونسو» ، بنیانگذار «اوپک» (OPEC)، که به عنوان وزیر نفت ونزوئلا خدمت می‌کرد، نفت را به خاطر تأثیر مخربی که درآمدهای نفتی بر اقتصاد کشورش داشت «نجاست شیطان» خواند. همین مسئله در مورد ایران هم که چالش پیش رویش تبدیل شدن به کشوری است که تولید کننده کالا باشد نه فقط مصرف کننده صدق می‌کند.

متاسفانه دولت اخیر ایران نشانه‌های بسیار کمی مبنی بر پرداختن به این چالش از خود نشان می‌دهد. بلکه تاریخ حاکی از آن است که تهران در عوض بر سیاست‌های مردم‌گرایانه خود از جمله رویارویی با جامعه بین‌المللی بر سر برنامه هسته‌ای خود اصرار خواهد ورزید.


■ به لحاظ تاریخی وقتی قیمت نفت بالا بوده اقتصاد ایران خراب و بی‌رونق بوده است ■ 

به لحاظ تاریخی وقتی قیمت نفت بالا بوده اقتصاد ایران خراب و بی‌رونق بوده است. این دفعه هم همین مسئله صدق می‌کند: افزایش یکباره درآمدهای نفتی منجر به هجوم واردات به جای تولید داخلی بیشتر شده است. صندوق بین‌المللی پول (IMF) محاسبه کرد که از سال 2005 تا 2010 واردات 50 درصد افزایش داشت -از 43 میلیارد دلار به 67 میلیارد دلار رسید - در حالی‌که تولید ملی ایران با سرعت خیلی کمتر 18 درصد رشد کرد. در این فاصله، صنعت ایران از افزایش قیمت حاصل از تورم داخلی ضربه سختی خورده است، در حالی که واردات در حال رقابت، به واسطه این سیاست دولت که ریال را ثابت نگه دارد - این سیاست تا اواخر 2010 موفق بود- ارزان ماند. سر پا نگه داشتن ریال شاید می‌توانست غرور ملی را تغذیه کند، و یقیناً کالاهای مصرفی ارزان را در پی داشت- یعنی عوامل مهم برای جمهوری اسلامی مردم‌گرا- اما به تولیدکننده‌های داخلی صدمه زد.


■ استفاده از درآمدهای نفتی بالا برای یارانه دادن به انرژی■

سال‌ها بود که عامل اصلی زنده نگه داشتن صنعت ایران، علی‌رغم رقابت حاصل از واردات ارزان، هزینه پایین انرژی بود. تولیدکنندگان ایرانی با برق و گاز طبیعی عملاً رایگان نسبت به رقبای خارجی خود امتیاز مهمی داشتند. بسیاری از شرکت‌های ایرانی نیز از هزینه پایین کشتیرانی و سفر- پیامدهای جانبی هزینه‌های پایین بنزین -سود می‌بردند. این امتیازها ارزان نبودند: بانک مرکزی ایران به این نتیجه رسید که تا سال 2007 یارانه‌ها 88 میلیارد دلار در سال برای ایران هزینه داشت، در حالی که هزینه‌های انرژی در ایران 10 درصد یا کمتر از قیمت بین‌المللی بودند. در واقع، استفاده از درآمدهای نفتی بالا برای یارانه دادن به انرژی، راهی پر هزینه و بی‌نتیجه برای کمک به ایرانی‌ها بود. یک سیاست مطمئن‌تر می‌توانست سرمایه‌گذاری در تأسیسات زیربنایی، بهبود آموزش و پرورش، و فراهم کردن وام برای کسب وکارهای کوچک باشد.

http://eshraf.ir